1001 Gedichten

Een beeldgedicht ontstaat wanneer een dichter zijn inspiratie haalt uit een tastbaar kunstvoorwerp. De dichter kan zijn werk ook baseren op een voorwerp uit de beeldende kunst, vergezeld door kunst of op zichzelf. De Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren (DBNL) onderscheidt enkele beeldgedichten: het portretgedicht, het emblema, het fictieve beeldgedicht en het cumulatief beeldgedicht horen volgens hen in de genoemde categorie thuis.

Volgens diezelfde databank kwam het genre op in de zestiende en zeventiende eeuw, waarna de populariteit blijkens de korte periode al snel wegzakte. In de vorige eeuw was Hugo Claus de bekendste Nederlandstalige dichter die gebruikmaakte van deze variant is zijn oorspronkelijke vorm, al heeft hij er nooit veel geproduceerd.

Het portretgedicht, om een van de varianten er uit te pikken, was geliefd bij Joost van den Vondel. Deze Middelnederlandse dichter schreef er vele van, veelal als een epigram. In deze vorm van het beeldgedicht staat een bepaald persoon centraal en wordt deze alle mogelijke lof toegezegd. Het fictieve beeldgedicht beschrijft een niet-bestaand kunstwerk, maar valt wel onder de beeldgedichten.